Midden 2019 is door het Erasmus Medisch Centrum een nieuw type corona virus ontdekt bij de vele ernstig zieke jonge fretten.

Dit nieuwe corona virus is waarschijnlijk een mutatie van een van de eerdere frettencorona virussen (zie hieronder). Het ziekteverloop is geleidelijk en dieren overlijden meestal pas na complicaties op 2-5 jaar leeftijd. Dit virus komt wijd verbreid in Nederland en Belgie voor. Vooral bij fokkers, opvangen en pensions kan het virus makkelijk worden overgedragen. Het virus tast diverse organen aan en veroorzaakt een verminderde weerstand. Hierdoor zijn deze fretten gevoeliger voor secundaire bacteriële en parasitaire infecties.

Symptomen:

Nieuwe eigenaren hebben meestal niet door dat hun fretje ziek is, omdat veel fretten al in het nest ziek zijn geworden. Het afwijkende gedrag wordt vaak als normaal beschouwd omdat het diertje dit gedrag altijd al vertoonde.

De klachten die zieke dieren laten zien, zijn afhankelijk van de ernst van het aangetaste orgaan systeem. Hierdoor kunnen fretten verschillende klachtenpatronen laten zien. Klachten van het maagdarmkanaal en van een chronisch ontstoken middenoor komen het meest voor.
De dieren kunnen de volgende klachten laten zien:

  1. Symptomen van niet welbevinden: Afvallen, slechte vacht, verminderde activiteit, “plat” liggen, anaalklieren laten gaan, met oogjes knijpen. Zie: Gedrag van een fret die zich ziek voelt.
  2. Symptomen van het maagdarmkanaal: Bek aflikken, brokjes naast het bakje eten, de hik, knagen, bek afvegen, rommelen met voerbakje, braken, afwijkende ontlasting enz.
    Zie:  Misselijkheid bij de fret
  3. Symptomen van de keel: Hoesten, kokhalzen en verslikken.
  4. Symptomen van chronische middenoorontsteking: Tijdens brokjes eten vallen stukjes brok uit het bekje waardoor in en rond het voerbakje kruimels liggen, tranen tijdens eten enz.
    Zie: Gedrag van een fret met pijn aan het middenoor.
  5. Symptomen van een gestoorde hormoonhuishouding: Bijvoorbeeld hormonaal gedrag of een korter werkend implantaat.
  6. Symptomen door complicaties: Bijvoorbeeld secundaire bacteriële en parasitaire infecties. Maar ook secundaire alvleesklier-, lever- en galwegontsteking.

Diagnostiek:

Het virus is momenteel in de praktijk niet met 100% zekerheid aan te tonen in zieke dieren, er is géén betaalbare test voor. Door de combinatie van symptomen en de uitslagen van diagnostische onderzoeken wordt de ziekte zeer aannemelijk gemaakt.

Het verloop van de ziekte:

Jonge fretten worden in het nest al besmet. In de loop van het eerste levensjaar worden diverse orgaansystemen aangetast en vertoont het fretje geleidelijk meer klachten.

De ziekte verloopt met “ups en downs”. Er zijn periodes waarin het beter en slechter gaat. Deze periodes hangen vaak samen met de rui periode in voor- en najaar en periodes van stress.

Behandeling:

Een behandeling waarbij het dier volledig geneest is momenteel nog niet mogelijk. Wel kan een eigenaar veel doen om het leven van de zieke fret zo aangenaam mogelijk te maken. Als deze fretten op de juiste manier worden behandeld, wordt ze veel pijn en ellende bespaart en kunnen ze toch een behoorlijke leeftijd van bijvoorbeeld 8 jaar bereiken

  • Stress vermijden:
    • Liever geen operatie voor castratie of sterilisatie maar Suprelorin® implantaten om chemisch te castreren. Dit heeft ook een positief effect op de bijnieren.
    • Een fret is van nature een territoriaal dier. Het is beter om ze alleen te huisvesten zodat ze hun eigen territorium hebben.
  • Voeding aanpassen:
    • Het maagdarmkanaal is erg gevoelig voor secundaire infecties. Geef daarom geen voeding die ziekteverwekkende bacteriën of parasieten kunnen bevatten zoals rauw vlees, rauwe eieren of prooidieren.
    • Fretten die pijn hebben met kauwen ten gevolge van de chronische middenoorontsteking, varen wel bij zachte voeding zoals b.v. brokkenbrij of de zachte Ziwipeak brokjes. Fretten die erg misselijk zijn hebben helaas weer moeite met vloeibare voeding. Maak het dan extra smakelijk met bijvoorbeeld het RC Recovery Liquid of zalmolie.
  • Medicatie:
    • Overleg medicatie met de behandelend dierenarts. Veel van deze fretten varen wel bij langdurige medicatie tegen misselijkheid. Het maakt het leven van deze fretten een stuk aangenamer en kan lijden verlichten.
    • Door de verminderde weerstand zijn deze fretten erg gevoelig voor secundaire bacteriële maar ook parasitaire infecties. Laat hier onderzoek naar doen door de ontlasting te laten onderzoeken. Een behandeling is vaak effectief.
    • Haarbal laxans tijdens de rui is nodig ter voorkoming van haarballen. Deze kunnen ontstaan bij een minder goed werkend maagdarmkanaal.
  • Goede hygiëne:
    • Schep dagelijks de ontlasting uit de poepbak. Maak 1-2x per week de poepbak helemaal leeg en huishoudelijk schoon. Verwissel poepbakken elke week zodat de zojuist gebruikte bak een week in de kast blijft.

Prognose:

De ernst van de symptomen en het aantal sterfgevallen zijn gelukkig sterk afgenomen doordat het geven van rauw vlees en prooidieren door de meeste fokkers en fretteneigenaren is gestopt.
Veel fretten zijn door behandeling behoorlijk opgeknapt en kunnen vaak een redelijke leeftijd bereiken, soms wel 8 jaar.
Uiteindelijk zal het virus in de loop der jaren steeds meer afzwakken. Het lijkt er ook al op dat de nieuwe generatie jonge fretten minder ernstige symptomen laten zien


Corona virussen bij de fret, een overzicht.

Voor veel eigenaren is het best verwarrend met al die corona infecties die bij de fret kunnen voorkomen. 
Er zijn 4 verschillende soorten corona infecties bij de fretten bekend:

  1. FRECV (darm vorm) : Dit corona virus geeft een kortdurende diarree. Er zijn PCR testen mogelijk om dit corona virus in ontlasting aan te tonen. Daar FRECV bij heel veel fretten voorkomt is het aantonen van het virus in de ontlasting geen bewijs dat het dier daar ziek van is!
  2. Ferret systemic coronavirus (FRSCV) (= systemic FRCoV). Door dit virus ontwikkelen fretten ernstige ontstekingen in diverse organen in de borstholte en buik. Het ziektebeeld heeft grote overeenkomst met de droge vorm van Feline Infectious Peritonitis (FIP) bij katten. De uiteindelijke diagnose wordt gesteld met een immunohistochemische kleuring van het corona virus antigeen in de ontstekingen in het weefsel. Om bij de organen in de borstholte of de buik te komen is meestal een operatie nodig.
  3. Het nieuw systemisch corona virus bij de fret. In 2019 is dit virus door het Erasmus MC bij de zieke fretten in Nederland ontdekt. Er is nog geen test om de ziekte met zekerheid aan te tonen. De vermoedelijke diagnose wordt gesteld aan de hand van de anamnese, klinisch- , bloed- en urine onderzoek.
  4. SARS-CoV-2, het humane corona virus dat bij de mens COVID-19 veroorzaakt. Dit virus heeft vooral veel mensen ziek gemaakt. Het virus is bij fretten aan te tonen met de SARS-CoV-2 (COVID-19) RealPCR Test. Een fretje zal meestal door de eigenaar zelf besmet worden. Als de eigenaar positief is getest dan kan het soms aan te raden zijn om het fretje ook te testen.

Hoe ziek worden fretten van de verschillende corona infecties?

Van het 1e virus (FRECV) zijn de fretten niet erg ziek. In 2010 toonde Dr. Haagmans van het Erasmus MC al aan dat in Nederland dit fretten coronavirus onder een hoog percentage (61%) van de Nederlandse fretten rondcirculeert. Voor het overgrote deel zonder klinische klachten.

Het 2e virus (FRSCV) maakt fretten wel ernstig ziek omdat het virus meerder organen aantast en ernstige ontstekingen veroorzaakt. Er is geen genezing mogelijk. De ziekte heeft een progressief maar vaak langzaam verloop. Het kan maanden duren voordat het dier overlijdt of wordt geëuthanaseerd. Uiteindelijk loopt dit altijd slecht af. Deze ziekte wordt wel de Fretten-FIP genoemd omdat het veel gelijkenis vertoond met de Katten-FIP.

Het 3e virus (het nieuw systemisch corona virus) maakt fretten chronisch ziek. Dit virus komt wijd verbreid in Nederland en Belgie voor. Vele fokkers zijn dan ook gestopt met fokken. Ook hier tast het virus diverse organen aan maar zorgt het bovenal voor een verminderde weerstand van het dier. Hierdoor zijn ze gevoeliger voor secundaire bacteriële en parasitaire infecties. Toen er in Nederland nog veel rauw vlees en prooidieren werden gevoerd, stierven vele jonge fretten door bacteriële sepsis (bloedvergiftiging). Vooral het middenoor en het maagdarmkanaal zijn chronisch ontstoken. Met een juiste begeleiding kunnen deze fretten een behoorlijke leeftijd bereiken. Helaas komt het nog te vaak voor dat eigenaren/fokkers en dierenartsen niet door hebben dat een fretje ziek is. Omdat veel fretten al in het nest ziek zijn geworden wordt afwijkend gedrag vaak als normaal beschouwd omdat het diertje dit gedrag altijd al vertoonde. Het gedrag van een misselijke fret is anders dan bij honden en katten, hierdoor wordt het niet herkent of verkeerd geïnterpreteerd. Daarnaast laten fretten ziek gedrag zien naast normaal gedrag, wat erg verwarrend kan zijn.

De eerste 3 genoemde virussen zijn alpha corona virussen. Het humane corona virus dat COVID-19 veroorzaakt is een bèta corona virus. Dat is andere groep virussen met andere voorkeuren voor gastheren. Mensen kunnen ernstig ziek worden door dit virus maar fretten zijn slechts kort aan het snotteren of aan de diarree.